Εγώ έχω το μειονέκτημα να μιλώ τελευταίος, αλλά στη σημερινή περίσταση είναι πλεονέκτημα, καθότι έχω την ευκαιρία και τη χαρά να κλείσω μια πολύ σημαντική, ιστορική – θα έλεγε κανείς, συμφωνώ με την παρατήρηση του Μπέντζαμιν – πρώτη σύνοδο τριών χωρών που διαδραματίζουν έναν ιστορικό ρόλο στην περιοχή, αλλά και φιλοδοξούν να έχουν και παρόν και μέλλον μέσα από την κοινή συνεργασία και συν-ανάπτυξη.
Στέλνουμε, λοιπόν, σήμερα ένα πολύ σημαντικό μήνυμα ότι ενώνοντας τις δυνάμεις μας μπορούμε να προάγουμε την ευημερία, την σταθερότητα μέσα από την ανάπτυξη κοινών στόχων και αξιών, και μέσα από την αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων της περιοχής μας. Το τριμερές αυτό σχήμα, Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ, για την Ελλάδα αποτελεί μια στρατηγική επιλογή που στόχο έχει να ενισχύσει τις δυνατότητες των χωρών μας, ώστε να συνεισφέρουμε τόσο προς όφελος των λαών μας, όσο και προς όφελος της περιοχής, με αιχμή τη συνδεσιμότητα σε διάφορους τομείς, όπως η ενέργεια, οι μεταφορές, η ανταλλαγή τεχνογνωσίας, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά νέα τεχνολογία και καινοτομία, και, βεβαίως, ο τουρισμός.
Παράλληλα, πιστεύουμε ακράδαντα ότι αυτή η στρατηγική επιλογή μπορεί να προάγει την περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα, όπως είπα πιο πριν, και να αναδείξει ως παράδειγμα προς μίμηση τα οφέλη της συνεργασίας στην περιοχή μας επί τη βάσει της αρχής της καλής γειτονίας. Στο πνεύμα αυτό, είχαμε σήμερα μια πολύ ουσιαστική συζήτηση, συμφωνήσαμε για τις ευκαιρίες και τις δυνατότητες για στενότερη συνεργασία, εντοπίσαμε τομείς κοινού ενδιαφέροντος όπου μπορούμε να υλοποιήσουμε κοινά προγράμματα για να έχουμε άμεσα, πρακτικά αποτελέσματα, συμφωνήσαμε τη σύσταση μιας τριμερούς κοινής ομάδας εργασίας και συντονισμού και βεβαίως σε ό,τι αφορά τον κρίσιμο τομέα της ενέργειας συμφωνήσαμε να προωθήσουμε ενεργειακά δίκτυα που θα ενισχύσουν την ενεργητική ασφάλεια των χωρών μας, αλλά και της ευρύτερης περιοχής. Αναφέρθηκε πριν ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ στην πολύ μεγάλη σημασία που έχει να αξιοποιηθούν τα κοιτάσματα φυσικού αερίου της Κύπρου και του Ισραήλ και βεβαίως, η Ελλάδα να παίξει το ρόλο της γέφυρας των δύο χωρών που θα θελήσουν να αποκτήσουν άμεσα οφέλη από την αξιοποίηση των κοιτασμάτων μέσω της μεταφοράς τους προς την Ευρώπη διαμέσου της Ελλάδας. Συζητήσαμε, λοιπόν, για τον αγωγό μεταφοράς αερίου, συζητήσαμε για το υποθαλάσσιο καλώδιο που θα συνδέει τις χώρες μας και θα δίνει τη δυνατότητα άμεσης μετατροπής σε ηλεκτρική ενέργεια των αξιοποιήσιμων κοιτασμάτων και μεταφοράς της στην Ευρώπη και βεβαίως, δεν μείναμε μόνο στη συζήτηση. Σχεδιάζουμε την άμεση υλοποίηση δράσεων και προς αυτό τον λόγο αποφασίσαμε τη σύσταση μιας τριμερούς επιτροπής εξειδικευμένης στα ενεργειακά ζητήματα για να προχωρήσουμε τους κοινούς μας στόχους.
Βεβαίως, δεν μπορούσε να λείψει από το τραπέζι της συζήτησής μας, καθώς είμαστε μεσογειακές χώρες, κι αυτό που μας ενώνει είναι η κοινή μας θάλασσα, το θέμα του περιβάλλοντος, η προστασία και ασφάλεια του θαλάσσιου περιβάλλοντος και υπ’ αυτή την έννοια είναι εξαιρετικά σημαντικό το μνημόνιο κατανόησης για συνεργασία στον τομέα της διαχείρισης υδάτινων πόρων που υπογράψαμε σήμερα.
Η συνεργασία μας, βέβαια, πέρα από την αξιοποίηση των συγκριτικών μας πλεονεκτημάτων, δεν μπορεί παρά να έχει ως στόχο και την αντιμετώπιση των κοινών προκλήσεων, αντιμετωπίζουμε κοινές προκλήσεις στην περιοχή που αφορούν το μείζον ζήτημα της ασφάλειας, της αντιμετώπισης, της καταπολέμησης της τρομοκρατίας, της σταθερότητας θα έλεγε κανείς, και της προώθησης της ειρήνης στην ευρύτερη περιοχή.
Συζητήσαμε για τις μεγάλες προκλήσεις, για τους μεγάλους κινδύνους, συζητήσαμε, βεβαίως, για την ανάγκη και τη σημασία εξεύρεσης μιας δίκαιης και βιώσιμης λύσης στο κυπριακό πρόβλημα, μιας λύσης που θα είναι πραγματικά προς όφελος του συνόλου του κυπριακού λαού, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, με εξασφάλιση του αισθήματος ασφάλειας για όλους και της δυνατότητας για περαιτέρω ανάπτυξη της εμπιστοσύνης. Και βεβαίως, θα μού επιτρέψετε εδώ ένα σχόλιο, προκειμένου να έχουμε μια τέτοια προοπτική είναι απαραίτητο να προωθήσουμε σχήματα που δεν θα είναι αναχρονιστικά, όπως οι εγγυήσεις και οι εγγυητές.
Είχα, βέβαια, την ευκαιρία με τον Πρόεδρο, το Νίκο, σήμερα να κουβεντιάσουμε και κατ’ ιδίαν τα θέματα αυτά, αλλά ξέρετε το Κυπριακό δεν είναι ένα θέμα που αφορά μόνο την Κύπρο ή την Ελλάδα και την Τουρκία, είναι ένα διεθνές θέμα. Και υπό αυτή την έννοια, θεωρούμε ότι η διεθνοποίησή του βοηθά στην επίλυσή του.
Από την πλευρά μας, βεβαίως, τονίσαμε και τη σημασία επανέναρξης αξιόπιστων διαπραγματεύσεων για την επίλυση της ισραηλινό-παλαιστινιακής διένεξης για μια βιώσιμη, δίκαιη λύση, για την ειρηνική συνύπαρξη, για το δικαίωμα στην ασφάλεια του κράτους του Ισραήλ, αλλά και το δικαίωμα των Παλαιστινίων να έχουν το δικό τους κράτος. Και βεβαίως, υπογραμμίσαμε και τη σημασία που αποδίδουμε στην ενίσχυση των σχέσεων Ευρωπαϊκής Ένωσης-Ισραήλ με ουσιαστική ενεργοποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διαδικασία των συνομιλιών.
Τέλος, στη συζήτησή μας στο τραπέζι μας είχαμε και το μείζον μεταναστευτικό/προσφυγικό ζήτημα και όλοι συμφωνήσαμε ότι πρέπει να εντείνουμε τις προσπάθειες για να λυθεί το πρόβλημα στην πηγή. Και η πηγή του προβλήματος βεβαίως, οι γενεσιουργές αιτίες είναι οι εστίες κρίσεων στην ευρύτερη περιοχή, η φτώχεια, οι πολεμικές επεμβάσεις που εξαναγκάζουν αυτή τη στιγμή εκατομμύρια ανθρώπων σε μια πρωτοφανή μετακίνηση μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η μεγαλύτερη μετακίνηση προσφυγικών πληθυσμών.
Θέλω, λοιπόν, να κλείσω λέγοντας ότι με τη σημερινή πρώτη τριμερή συνάντηση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ κάναμε ένα σημαντικό βήμα μπροστά. Ένα σημαντικό βήμα μπροστά για την σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή μας. Το βήμα αυτό, θα πω κι εγώ, θα επαναλάβω, δεν στρέφεται έναντι τρίτων, αντιθέτως αποτελεί παράδειγμα προς τρίτους. Γιατί αποδεικνύει ότι μπορούμε να εργαστούμε από κοινού, μπορούμε να δημιουργήσουμε ακόμη περισσότερα δίκτυα που να μας συνδέουν, να αναλάβουμε πρωτοβουλίες για την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της περιοχής μας, προς όφελος των λαών μας. Θέλω, λοιπόν, να εκφράσω την αισιοδοξία μου και την ικανοποίησή μου και να ευχαριστήσω θερμά τον Πρόεδρο Αναστασιάδη για την φιλοξενία και τον Πρωθυπουργό Νετανιάχου για την πολύ εποικοδομητική και χθεσινή, αλλά και σημερινή συνάντηση. Και να ευχηθώ εις το επανιδείν σύντομα.
