Θ. ΦΕΣΣΑΣ: Καλησπέρα, καλώς ήρθατε, κύριε Πρωθυπουργέ, κύριοι Υπουργοί, αγαπητοί φίλοι, το πρόγραμμα τώρα λέει μία ελεύθερη συζήτηση με τον Πρωθυπουργό.
Καθήμενος δίπλα του, το συμφωνήσαμε, θα είναι περισσότερο από ελεύθερη. Έχω και χαρτιά αλλά δεν θα χρειαστούν νομίζω. Οπότε, κύριε Πρωθυπουργέ, αν θέλετε, καθόμαστε στις καρέκλες μαζί.
Καλησπέρα και πάλι. Καλώς ήρθατε. Βλέπω και εσείς έχετε κάποιες σημειώσεις.
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Όπως είπατε, δεν θα τις χρειαστούμε.
Θ. ΦΕΣΣΑΣ: Ωραία, εντάξει. Πώς ήταν η μέρα σας σήμερα;
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Κουραστική, όπως και όλες. Αλλά με αρκετή ικανοποίηση για την ψήφιση του πρώτου προϋπολογισμού μας. νομίζω ότι κλείνει η χρονιά με την Κυβέρνηση και εμένα προσωπικά να έχουμε εκπληρώσει τους στόχους τους οποίους θέσαμε.
Και αυτό το αξιολογώ ως ιδιαίτερα σημαντικό διότι μέρος της διαδικασίας αποκατάστασης της εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα περνάει μέσα από την πολιτική μας αξιοπιστία. Και αξιοπιστία είναι να κάνουμε αυτά που λέμε ότι θα κάνουμε και να είμαστε συνεπείς στις προεκλογικές μας δεσμεύσεις. Πράγμα το οποίο μπορεί να φαίνεται αρκετά ασυνήθιστο για τα ελληνικά δεδομένα. Πλην όμως για εμένα αποτελεί κανόνα από τον οποίο δεν έχω πρόθεση να ξεφύγω για τα βασικά χαρακτηριστικά του προϋπολογισμού: 1,2 δισ. συνολικές μειώσεις φόρων. Οι πιο πολλές αφορούν τις επιχειρήσεις. Αποτελούσε μία από τις κεντρικές προεκλογικές μας δεσμεύσεις. Μείωση του φόρου στις επιχειρήσεις από το 28% στο 24%, μείωση του φόρου στα μερίσματα.
Ένα συνολικό πακέτο το οποίο εντάχθηκε στο φορολογικό νομοσχέδιο, πολλά από τα οποία φαντάζομαι θα συζητήσουμε και στη συνέχεια και για το πώς μπορούμε ενδεχομένως να τα εξειδικεύσουμε περαιτέρω. Οπότε πιστεύω ότι η χρονιά κλείνει αρκετά καλά για την Κυβέρνηση και πιστεύω ότι και με ένα γενικότερο κλίμα συγκρατημένης αισιοδοξίας στην αγορά, το οποίο όμως το θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικό μετά από 10 χρόνια όπου πιστεύαμε συστηματικά ότι η χώρα πηγαίνει στη λάθος κατεύθυνση. Νομίζω για πρώτη φορά έχει κανείς την αίσθηση, από τους πολίτες, ότι κάτι έχει αλλάξει.
Θ. ΦΕΣΣΑΣ: Συγχαρητήρια, το ξέρετε πολύ καλά από τις δημόσιες τοποθετήσεις μας ότι είμαστε υπέρμαχοι της αλλαγής πορείας της χώρας, ότι η χώρα πρέπει να σταματήσει να υπερφορολογεί και να αφήσει τις επιχειρήσεις, τους επιχειρηματίες, τους ελεύθερους επαγγελματίες, τους εργαζόμενους να δημιουργήσουν αξία.
Και στη συνέχεια, σαφώς, η πολιτεία έρχεται να διανείμει και να στηρίξει τους πολίτες που πραγματικά έχουν ανάγκη. Οπότε το θέμα το σημερινού μας συνεδρίου είναι «Βιομηχανία 4».
Εντοπίσαμε πάρα πολύ και τις προτάσεις και τις διαπιστώσεις στο θέμα βιομηχανία. Βέβαια, ουσιαστικά είναι economy 4 για να είμαστε ειλικρινείς και έχοντας απέναντί μου τον Πρωθυπουργό της χώρας δεν θέλω να μείνω στενά στο χώρο της βιομηχανίας. Αν και ο αρμόδιος Υπουργός το πρωί μας είπε ότι η Κυβέρνηση αυτή βλέπει τη βιομηχανία σαν βασικό συντελεστή αναδιάρθρωσης και μεγέθυνσης της οικονομίας και το τονίζουμε και το πιστεύουμε και εμείς.
Πράγματι η βιομηχανία, η μεταποίηση γενικότερα, είναι βασικός παράγων που μπορεί να κάνει, να δημιουργήσει και καλές δουλειές και μεγάλο εθνικό προϊόν. Άλλωστε όλες οι παρουσιάσεις αναφερόντουσαν σε αυτό.
Πείτε μου αλήθεια πως σκέφτεστε την Ελλάδα; Έχετε 4 χρόνια καθαρά μπροστά σας για να φτιάξετε τη χώρα προς την κατεύθυνση που εσείς ονειρεύεστε και πρεσβεύετε. Ποιο είναι η χώρα πρότυπο; Ποια είναι μια χώρα την οποία λέτε «ναι σε αυτή θέλω να μοιάσω». Θέλω να μοιάσω στην Αγγλία ας πούμε.
Μας είπε ο Υπουργός ο κος Περακάκης ότι η Αγγλία του government 4 έχει ένα καλό μοντέλο για να επικοινωνούν οι πολίτες με τη δημόσια διοίκηση. Αν το κοιτούσαμε πιο ολιστικά ποια είναι η χώρα πρότυπο για εσάς; Ή πού είναι εφικτό να φτάσει η Ελλάδα σε 4 χρόνια;
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Θα πάω από το πιο μικρό στο πιο μεγάλο. Καταρχάς η άποψή μας για τη βιομηχανία είναι γνωστή. Έχει αναλυθεί και από τους Υπουργούς. Πιστεύουμε στη βιομηχανία και τη μεταποίηση.
Λέω το αυτονόητο, πλην όμως έχει μια μεγάλη σημασία να αναγνωρίσουμε και να αναδείξουμε τα πραγματικά οικονομικά δεδομένα και τη συνεισφορά της βιομηχανίας στην εγχώρια οικονομία και σε επίπεδο οικονομικού αποτελέσματος αλλά κυρίως σε επίπεδο θέσεων απασχόλησης.
Η βιομηχανία έχει πολλές καλά πληρωμένες δουλειές και είναι κατά κανόνα μπροστά στον τομέα της καινοτομίας, της έρευνας, όχι εκεί που θα θέλαμε, θα το κουβεντιάσουμε και αυτό στη συνέχεια. Αλλά είναι αυτή η οποία κατά κανόνα είναι υποχρεωμένη από τις ίδιες τις εξελίξεις να επενδύσει πολύ περισσότερο σε αυτή την τρομερή τεχνολογική πρόοδο η οποία συντελείται.
Και βέβαια πρέπει να πω κιόλας ότι τα χρόνια της κρίσης οι ελληνικές επιχειρήσεις οι οποίες άντεξαν έγιναν πολύ καλύτερες. Προσαρμόστηκαν αναγκαστικά σε μια κρίση η οποία συρρίκνωσε την εθνική αγορά, άρα αναγκάστηκαν να στραφούν πολύ περισσότερο προς εξαγωγές, να γίνουν εκ των πραγμάτων πιο ανταγωνιστικές. Να ανοίξουν καινούργιες αγορές.
Και γι’ αυτό πιστεύω ότι αυτή τη στιγμή έχουμε μία βάση επιχειρήσεων -μεγάλων, μεσαίων, μικρών- πάνω στις οποίες μπορούμε να πατήσουμε για να κάνουμε το επόμενο μεγάλο άλμα.
Δεν έχω κάποια χώρα πρότυπο την οποία να έχω έτσι υπόψη μου και να θέλω να αντιγράψω. Γιατί θεωρώ ότι η Ελλάδα έχει μια σειρά από μοναδικά συγκριτικά πλεονεκτήματα που της επιτρέπει να χαράξει το δικό της ξεχωριστό δρόμο.
Αυτό δεν σημαίνει ότι σε επιμέρους πολιτικές δεν παρακολουθούμε με πολύ μεγάλη προσοχή βέλτιστες πρακτικές για να μπορούμε να πάρουμε ιδέες, να δούμε τι δουλεύει, τι δεν δουλεύει. Είναι πάντα καλύτερα να μαθαίνεις από τα λάθη των άλλων και όχι από τα δικά σου.
Και στον τομέα αυτό παραδείγματος χάρη, στα ζητήματα του ψηφιακού μετασχηματισμού έχουμε κοιτάξει πολύ τη Μεγάλη Βρετανία, το portal της δηλαδή, αυτό που θέλουμε να είναι η ενιαία πύλη εισόδου των χρηστών -επιχειρήσεων και πολιτών- στον ψηφιακό κόσμο. Έχουμε δουλέψει πολύ με την Εσθονία στα ζητήματα της ψηφιακής ταυτότητας. Ένα έργο το οποίο αναμένεται να προκηρυχθεί, καλώς εχόντων των πραγμάτων, και πριν το τέλος του έτους.
Όμως το άθροισμα των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της Ελλάδος, το απαράμιλλο φυσικό και πολιτιστικό της περιβάλλον, η γεωγραφική της θέση, το ανθρώπινο δυναμικό εντός και εκτός Ελλάδος και το μέγεθός μας, η ομοιομορφία μας ως χώρα, είμαστε μια χώρα που δεν είμαστε ούτε πολύ μεγάλη ούτε πολύ μικρή, μας επιτρέπουν να χαράξουμε έναν δικό μας δρόμο ο οποίος όμως δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να παραγνωρίζει δύο κεντρικές σταθερές στις οποίες αναφέρθηκα και χθές στην ομιλία μου στον Προϋπολογισμό, αν θέλουμε να κοιτάξουμε τέσσερα χρόνια, δέκα χρόνια μπροστά: τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την προστασία του περιβάλλοντος.
Αυτοί οι δυο πυλώνες πρέπει να είναι στο κέντρο, είναι τα θεμέλια πάνω στα οποία στηρίζουμε οποιαδήποτε ουσιαστική αναπτυξιακή πολιτική.
Μιλάμε περισσότερο σήμερα για το πρώτο κομμάτι, για τον ψηφιακό μετασχηματισμό αλλά και η προστασία του περιβάλλοντος η οποία κρύβει μέσα της, μην έχουμε καμία αυταπάτη, μεγάλη καινοτομία. Δεν πιστεύω ότι το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής μπορεί να αντιμετωπιστεί τελικά εάν δεν επενδύσουμε ουσιαστικά στην τεχνολογία και στην καινοτομία. Αυτή θα μας δώσει τελικά τις λύσεις και τα εργαλεία για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα.
Αυτοί είναι δύο πυλώνες με ορίζονται που πηγαίνει πολύ πέρα από την τετραετία, τουλάχιστον σε ορίζοντα δεκαετίας, και πρέπει να έχουμε την θέση αυτή την στιγμή, ως κράτος, ως βιομηχανία, ως κοινωνία, να μπορούμε να σχεδιάζουμε σε ένα τέτοιο ορίζονται.
Αναφέρθηκα χτες στον προϋπολογισμό στο παράδειγμα της ηλεκτροκίνησης. Η ηλεκτροκίνηση, αν θέλουμε να την υποστηρίζουμε, πρέπει να μπορούμε να κάνουμε έναν σχεδιασμό σε βάθος δεκαετίας, να θέσουμε το σωστό πλαίσιο των κινήτρων και των αντικινήτρων, να κατευθύνουμε την αγορά με ένα πλαίσιο πολιτικής το οποίο δεν θα αλλάζει κάθε τρεις και λίγο. Άρα εναπόκειται και σε μας να μπορούμε να σχεδιάζουμε και να υλοποιούμε πολιτικές μακροχρόνιες που πηγαίνουν πέρα από την πυροσβεστική αντιμετώπιση που συχνά αποτελεί, δυστυχώς, ένα μεγάλο τμήμα της καθημερινής μας δουλειάς.
Όπως αντιμετωπίζει, το ίδιο μπορεί να ισχύει και για όλους σας. Αλλά πρέπει να μπορούμε να μοιράζουμε τον χρόνο μας μεταξύ του να παρεμβαίνουμε για το τρέχον και για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε κάθε μέρα και να σχεδιάσουμε το μακροπρόθεσμο.
Θ. ΦΕΣΣΑΣ: Πραγματικά σας ακούω, και είναι μουσική στα αυτιά μου αυτά που λέτε προφανώς και στους περισσότερους από τους παριστάμενους φαντάζομαι, αλλά δεν μπορώ να μην ρωτήσω: αισθάνεστε ότι έτσι όπως είναι η διάρθρωση του ελληνικού πολιτικού συστήματος υπάρχει δυνατότητα να έχουμε έναν δεκαετή σχεδιασμό για πράγματα που δεν έχουν μεγάλη ιδεολογική ή πολιτική, ας το πούμε έτσι, διαφοροποίηση από το ένα κόμμα στο άλλο;
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Θεωρώ ότι ως χώρα σήμερα έχουμε ένα πολύ μεγάλο πλεονέκτημα σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Έχουμε μια σταθερή κυβέρνηση με πλειοψηφία στην Βουλή, που δεν στηρίζεται σε ευκαιριακές συμμαχίες και η οποία έχει έρθει για να υλοποιήσει το σχέδιο της.
Αυτό είναι ξένο στην Ευρώπη αυτή την στιγμή. Δεν έχουμε πολλές αυτοδύναμες κυβερνήσεις στην Ευρώπη οι οποίες να μην έχουν εκλογές για τα επόμενα τέσσερα, τρεισήμισι χρόνια μπροστά τους και αυτό είναι κάτι το οποίο πρέπει να το αξιοποιήσουμε και θα το αξιοποιήσουμε πλήρως.
Γιατί αυτή είναι η εντολή που πήραμε. Πήραμε μια εντολή για μια καθαρή τετραετία. Θα θέσουμε τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής στην κρίση του ελληνικού λαού στο τέλος της τετραετίας, διεκδικώντας προφανώς την επανεκλογή μας το 2023.
Νομίζω ότι υπάρχει και κάτι ακόμα το οποίο είναι πολύ σημαντικό. Και αυτό έχει να κάνει με τις αντιλήψεις, την κουλτούρα, την διάθεση της κοινωνίας να στηρίξει αλλαγές που μέχρι πριν από και λίγα χρόνια θα φαινόντουσαν ξένες ή δύσκολες.
Δείτε τα ζητήματα που αφορούν τον τρόπο με τον οποίο γίνονται οι κινητοποιήσεις τις τελευταίες εβδομάδες, κυρίως στην Αθήνα. Εμείς το είπαμε ξεκάθαρα ότι προστατεύουμε το δικαίωμα στην απεργία, στην κινητοποίηση, αλλά δεν μπορεί οι λίγοι συστηματικά να ταλαιπωρούν τους πολλούς. Και θα το κάνουμε πράξη αυτό με νομοθέτηση συγκεκριμένη, μέσα στον επόμενο μήνα. Μέσα στον Ιανουάριο. Αυτό δεν ήταν αυτονόητο πριν από κάποια χρόνια.
Δεν ήταν αυτονόητο το γεγονός ότι μπορούσαμε να εφαρμόσουμε τελικά, γιατί εφαρμόζεται, σας διαβεβαιώνω για αυτό γιατί έχω τα στοιχεία σε εβδομαδιαία βάση, τον αντικαπνιστικό νόμο.
Λέγαμε ότι αυτά τα πράγματα δεν γίνανε στην Ελλάδα. Εμείς είμαστε κάπως μια ειδική περίπτωση. Γίνονται. Με σχέδιο και με πολιτική βούληση. Δεν ήταν καθόλου αυτονόητο ότι μπορούμε να βλέπουμε αλλαγές στην Παιδεία. Στην εκπαίδευση, στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, όπως τις κάνουμε αυτή την στιγμή.
Για μένα αυτό είναι το πιο κρίσιμο ζήτημα από όλα τα ζητήματα τα οποία θίξατε. Ο τεχνολογικός μετασχηματισμός είναι ένα ζήτημα. Αλλά βρισκόμαστε μπροστά σε μια τεράστια αλλαγή στην αγορά εργασίας. Επαγγέλματα θα εξαφανιστούν και νέα επαγγέλματα θα δημιουργηθούν. Αυτό θα γίνει παντού. Θα γίνει και εδώ πέρα.
Και ποιες είναι οι δεξιότητες και οι δυνατότητες που δίνει το εκπαιδευτικό μας σύστημα στα νέα παιδιά, ξεκινώντας από τα παιδιά του Δημοτικού μέχρι τα παιδιά που είναι σήμερα στο πανεπιστήμιο και στο πολυτεχνείο, να ανοιχτούν σε αυτόν τον κόσμο που αλλάζει; Και ποιο είναι το πλαίσιο συνεργασίας των πανεπιστημίων, των πολυτεχνείων, των τεχνολογικών μας σχολών με την βιομηχανία;
Υπάρχει μια αλλαγή ήδη. Το ζητούν οι ίδιοι οι φοιτητές. Το ζητούν οι ίδιοι οι καθηγητές. Θα απελευθερώσουμε τα δημόσια πανεπιστήμια. Μακάρι να είχαμε αλλάξει και το άρθρο 16. Δεν τα καταφέραμε, όχι με δική μας ευθύνη.
Θα απελευθερώσουμε τα δημόσια πανεπιστήμια να έρθουν πιο κοντά στις ανάγκες, λέμε της αγοράς αλλά δεν είναι της αγοράς, της κοινωνίας. Δεν υπάρχει μία αγορά αφηρημένη. Είναι η ίδια η κοινωνία. Τα παιδιά τα οποία μπαίνουν στο πανεπιστήμιο σήμερα προσβλέπουν ότι θα πάρουν ένα πτυχίο το οποίο δεν θα είναι απλά ένα χαρτί αλλά θα είναι ένα πιστοποιητικό δεξιοτήτων ώστε να μπορέσουν να αρχίσουν την επαγγελματική τους διαδρομή.
Άρα σε όλα αυτά πιστεύω ότι η χώρα είναι πολύ πιο έτοιμη, πολύ πιο ώριμη να ακούσει για αυτές τις αλλαγές και να μπει σε αυτό το οποίο αναφέρθηκε ο πρώτος ομιλητής, γιατί έχω υπόψη μου αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα δουλειά, αυτή την έννοια του growth mindset, το πώς αλλάζουμε συνέχεια, πώς δεν είμαστε στατικοί, πώς προσαρμοζόμαστε και πώς εξελισσόμαστε τελικά.
Γιατί σήμερα όλα είναι μία διαδικασία διαρκούς αλλαγής και χρέος μας ως πολιτικοί είναι να εκπαιδεύσουμε την κοινωνία σε αυτή τη διαδικασία. Έχουμε και αυτόν τον ρόλο, να εξηγούμε με όσο πιο απλά λόγια γίνεται τι γίνεται, πώς αλλάζει ο κόσμος γύρω μας και πώς δεν έχουμε τη δυνατότητα να μην αλλάξουμε.
Θ. ΦΕΣΣΑΣ: Μου δίνετε, λοιπόν, την ευκαιρία να ευλογήσω και λίγο τα γένια μου σαν ΣΕΒ και να πω ότι πράγματι και εμείς το συνέδριο που κάνουμε τώρα και το συνέδριο που κάναμε πριν από δύο χρόνια για τον ψηφιακό μετασχηματισμό στην ουσία είναι ένα καμπανάκι για την επιχειρηματική και για το σύνολο της κοινωνίας ότι ο κόσμος αλλάζει, ο τρόπος που γίνονται οι δουλειές, ο τρόπος που ζούμε και που αναπτυσσόμαστε, που μετασχηματίζεται η οικονομία και η κοινωνία είναι τελείως διαφορετικός.
Το Industry 4 αυτό, η Βιομηχανία 4 δεν είναι τόσο πολύ τεχνολογία, είναι μία καινοτόμα σκέψη και δράσεις και αλληλεπίδραση διαφόρων παραγόντων που η τεχνολογία σαφώς παίζει κομβικό ρόλο, ούτως ώστε να δούμε διαφορετικά κυρίως το χώρο της μεταποίησης. Αλλά δεν μένουμε σε αυτό. Έχουμε πολύ πιο σημαντική δουλειά να κάνουμε.
Και το πρώτο που πρέπει να γίνει, και νομίζω σε όλους μας είναι υποχρέωση να γίνει, είναι να αλλάξει η νοοτροπία του κόσμου για να αλλάξει πραγματικά η κατεύθυνση στην οποία δρούμε, σκεφτόμαστε.
Γι’ αυτό και όταν ήρθα το πρωί εδώ διαπίστωσα με μεγάλη μου χαρά και έκπληξη ότι η αίθουσα είναι γεμάτη από τις 10:00 η ώρα το πρωί και ο κόσμος είχε πραγματικό ενδιαφέρον. Έμειναν πάρα πολλοί άνθρωποι, εκατοντάδες, θα έλεγα χιλιάδες, να παρακολουθήσουν όλα τα sections, να ακούσουν πάρα πολύ ενδιαφέρουσες εισηγήσεις.
Και θέλω να ευχαριστήσω από αυτό το βήμα και παρουσία σας τους συνεργάτες μου στο ΣΕΒ και όλους όσους συνέβαλαν σε αυτή την οργάνωση. Και προφανώς τους χορηγούς μας. Χωρίς αυτούς δεν μπορούμε να κάνουμε τέτοιες εκδηλώσεις.
Αλλά είναι πραγματικά και συγκινητικό αλλά και ουσιαστικό να καταλάβουμε ότι η αλλαγή έχει ξεκινήσει. Και αυτό, λοιπόν, θέλω να πω και σε εσάς. Αν το κάνετε με το ίδιο πάθος και με την ίδια επιμονή, όπως και τις άλλες μεταρρυθμίσεις, και βάλουμε σαν κεντρικό στόχο να φέρουμε τον ψηφιακό μετασχηματισμό και τη Βιομηχανία 4 στη χώρα, νομίζω βοηθούντων όλων, της επιχειρηματικής κοινότητος, της ακαδημαϊκής κοινότητος και της πολιτείας, νομίζω ότι θα τα καταφέρουμε γιατί τώρα είναι η ώρα. Δεν μπορούμε να περιμένουμε άλλο και αυτό λέμε.
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Να βαρέσω και εγώ, λοιπόν, ένα καμπανάκι που αφορά την ίδια την επιχειρηματική κοινότητα. Είχα πει προεκλογικά και βλέπετε ότι τηρώ τις δεσμεύσεις μου, ότι πρέπει να συνάψουμε μία συμφωνία αλήθειας, όπου εμείς ως πολιτεία θα στηρίξουμε την επιχειρηματικότητα μειώνοντας τους φόρους. Το κάναμε ήδη.
Είχαμε μία πολύ ενδιαφέρουσα ιδεολογική συζήτηση χθές στη Βουλή όχι τόσο με τον κύριο Τσίπρα, αλλά άκουσα την ομιλία του κυρίου Τσακαλώτου, ο οποίος έχει μία άλλη άποψη για τη λογική της αναδιανομής. Είναι πιστός στις μαρξιστικές του αρχές. Αλλά είναι μία άποψη βαθύτατα μειοψηφική. Η πλειοψηφία του κόσμου σήμερα αντιλαμβάνεται ότι οι μειώσεις φόρων τελικά τονώνουν την επιχειρηματικότητα, τις επενδύσεις και την απασχόληση.
Μειώνουμε φόρους, απλοποιούμε το επιχειρηματικό περιβάλλον με το νομοσχέδιο το οποίο έχει ψηφίσει το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων και έχουμε ακόμη πολύ δουλειά να κάνουμε. Ξέρετε πόσο διαθέσιμη είναι πάντα η ηγεσία του Υπουργείου να λύνει προβλήματα σε καθημερινή βάση.
Θα μειώσουμε εντός του 2020, είμαι πεπεισμένος ότι θα υπάρχει δημοσιονομικός χώρος τις επιβαρύνσεις στη μισθωτή εργασία, γιατί αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό για τα στελέχη των επιχειρήσεων, ξεκινώντας με την εισφορά αλληλεγγύης και την πρώτη φάση της μείωσης των εργοδοτικών εισφορών.
Και βέβαια βοηθούμε και στην ρευστότητα, πώς; Με το να κάνουμε παρεμβάσεις στο τραπεζικό σύστημα, το πρόγραμμα ΗΡΑΚΛΗΣ, και με το να αξιοποιούμε καλύτερα τους πόρους του υφιστάμενου ΕΣΠΑ και της καινούργιας προγραμματικής περιόδου για να τους κατευθύνουμε στοχευμένα προς δράσεις εκείνες όπου θεωρούμε ότι πρέπει να στηριχθούν.
Υπάρχουν και οι υποχρεώσεις των επιχειρήσεων. Δεν θα σταθώ στα προφανή. Θα πω όμως κάτι το οποίο δεν το είχα εντάξει στο προεκλογικό μου λεξιλόγιο πολύ έντονα και αυτό αφορά τις δικές σας υποχρεώσεις ως επιχειρηματίες να προσαρμοστείτε σε αυτή τη νέα πραγματικότητα. Τι σημαίνει αυτό; Μέγεθος. Πρέπει να μεγαλώσουν οι ελληνικές επιχειρήσεις. Και αν δεν μπορούν να μεγαλώσουν μόνες τους πρέπει να μεγαλώσουν με συγχωνεύσεις και με δημιουργία clusters και εταιρικών σχημάτων συνεργασίας.
Και αυτό ξέρετε τι σημαίνει; Σημαίνει ναι ότι ο επιχειρηματίας ο οποίος ελέγχει την εταιρεία του σήμερα μπορεί να πρέπει να διαπιστώσει ότι δεν θα την ελέγχει αύριο γιατί θα πρέπει να κάνει αυτή την παραχώρηση για να σχηματίσει ένα μεγαλύτερο επιχειρηματικό σχήμα. Είτε παίρνοντας ενδεχομένως κεφάλαια από έναν τρίτο επενδυτή είτε συγχωνεύοντας τις δράσεις του.
Είναι επιβεβλημένο να επενδύσετε σε ανθρώπινο δυναμικό. Οι νέες δεξιότητες δεν θα έρθουν από μόνες τους. Ο μετασχηματισμός χρειάζεται ανθρώπους οι οποίοι θα τον οδηγήσουν και εξειδικευμένο προσωπικό με ειδικές ψηφιακές γνώσεις που κοστίζει σε μια επιχείρηση. Είναι μια επένδυση αλλά πρέπει να γίνει. Αυτές οι υποχρεώσεις είναι υποχρεώσεις που απορρέουν από μια άλλη κουλτούρα για το πώς θα προσαρμοστείτε σε αυτά τα δεδομένα. Γιατί το κράτος δεν μπορεί να κάνει πολλά πράγματα εδώ.
Μπορεί να δώσει ενδεχομένως κάποια κίνητρα για συγχωνεύσεις, σίγουρα θα δώσουμε και πρόσθετα φορολογικά κίνητρα για ζητήματα που αφορούν υπεραποσβέσεις κυρίως στο κομμάτι της έρευνας κάναμε κάποια πρώτα βήματα, θα κάνουμε και άλλα. Πιστεύω ότι έχουμε δυνατότητα συνολικά να δούμε το ζήτημα των υπεραποσβέσεων με μια τολμηρή προσέγγιση και είμαι σίγουρος ότι δεν θα έχουμε τελικά αρνητικές δημοσιονομικές επιπτώσεις.
Αλλά πολλά από αυτά τα οποία κουβεντιάζουμε έχουν να κάνουν και με την ίδια την κουλτούρα των επιχειρήσεων η οποία πρέπει να αλλάξει διότι το πρόβλημά μας είναι ότι δεν έχουμε αρκετές επιχειρήσεις του μεγέθους εκείνου, μεσαίες επιχειρήσεις δεν μιλάω για τις μεγάλες, που να μπορούν εύκολα να ανταγωνιστούν επιτυχημένα επιχειρήσεις που πια απευθύνονται στην παγκόσμια αγορά. Διότι αν μιλάμε για ένα μοντέλο το οποίο δεν στηρίζεται μόνο στην εξυπηρέτηση της εγχώριας αγοράς, μιλάμε δηλαδή για εξαγωγικό προσανατολισμό, εκεί ο ανταγωνισμός θα είναι αδυσώπητος.
Ξέρετε πολύ καλά ότι έχουμε κάνει μια πολύ συστηματική προσπάθεια στο Υπουργείο Εξωτερικών να στηρίξουμε την ελληνική εξωστρέφεια και την εξωστρέφεια του πως βγαίνουμε εμείς προς τα έξω και του πως παρουσιαζόμαστε και το πώς υποδεχόμαστε τους επενδυτές στη χώρα μας.
Στέκομαι ειδικά στο πρώτο κομμάτι γιατί αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία. Θα υπάρχει πολύ σύντομα εντός του ’20 ένα ενιαίο branding για τη χώρα. Ένα branding ομπρέλα κάτω από το οποίο μπορούν να κρέμονται οι επιμέρους πρωτοβουλίες είτε του κλάδου του τουρισμού γιατί όχι, ή του κλάδου της βιομηχανίας, της μεταποίησης. Κάναμε ήδη το πρώτο βήμα με την προστασία των μακεδονικών προϊόντων με την καταχώρηση ενός σχετικού σήματος.
Άρα από μέρους μας μην έχετε καμία αμφιβολία ότι θα υπάρχει απόλυτη προσήλωση σε αυτό το στόχο. Και η επόμενη μεγάλη μας έμφαση θα είναι ο κόσμος της μισθωτής εργασίας διότι το τελευταίο το οποίο θέλω είναι να χάνουμε ανθρώπους από ελληνικές επιχειρήσεις οι οποίοι φεύγουν στο εξωτερικό όχι γιατί δεν έχουν δουλειά στην Ελλάδα αλλά γιατί το διαθέσιμο εισόδημα μετά φόρων και εισφορών απλά κάνει την απασχόληση στην Ελλάδα μη ελκυστική.
Αυτό είναι κάτι το οποίο δεν το αντέχουμε διότι όπως η Ελλάδα θα μπαίνει πάλι σε μια τροχιά υγιούς ανάπτυξη δεν μπορούμε να διαπιστώσουμε κάποια στιγμή ότι έχουμε τα κεφάλαια, τα οικονομικά κεφάλαια να την υποστηρίξουμε και δεν έχουμε το ανθρώπινο δυναμικό να την υποστηρίξουμε. Διότι ήδη γνωρίζω πολύ καλά τι δυσκολίες υπάρχουν σε συγκεκριμένες δεξιότητες για να βρούμε κόσμο. Και αυτή τη στιγμή έχουμε μια μεγάλη προίκα που είναι τα παιδιά που έφυγαν στο εξωτερικό αλλά για να γυρίσουν πίσω απαιτούνται δυο πράγματα.
Το πρώτο είναι ένα πιο ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς είτε στη μισθωτή, πρωτίστως στη μισθωτή εργασία. Ανοίγω μια παρένθεση, κάναμε μια τολμηρή κίνηση με τη φορολόγηση των stock options την οποία θέλω να τη λάβετε πολύ σοβαρά υπ’ όψιν σας, διότι με αυτόν τον τρόπο δημιουργούμε νέα συνεργατικά σχήματα και κάνουμε τους εργαζόμενους συμμέτοχους στην επιχειρηματική προσπάθεια.
Εγώ το θεωρώ εξαιρετικά σημαντικό. Άρα, καλύτερη φορολόγηση, λιγότερες εισφορές στην μισθωτή εργασία και βέβαια κάτι το οποίο είναι αρκετά άυλο για τα παιδιά που έχουνε φύγει στο εξωτερικό, την πίστη ότι η χώρα γύρισε σελίδα. Κανείς δεν θα γυρίσει στην Ελλάδα εάν δεν πιστεύει ότι η χώρα γύρισε σελίδα οριστικά και δεν υπάρχει ένας ορίζοντας πενταετίας, δεκαετίας όπου η Ελλάδα θα πάει καλά.
Είμαι πεπεισμένος ότι το πετυχαίνουμε αυτό αλλά αυτή η πίστη ότι αφήνουμε την κρίση μας πίσω… ας το πιστέψουμε και εμείς οι ίδιοι. Τέλειωσε η κρίση. Η κρίση τελείωσε. Πρέπει να το πούμε στους εαυτούς μας πρώτα από όλα, να πειστούμε όλοι μας για αυτό και σε συνέχεια να μπορέσουμε να χαράξουμε έναν δρόμο αισιοδοξίας με ορίζοντα, όπως είπαμε, όχι μόνο την επόμενη τετραετία αλλά πολύ παραπέρα.
Θ. ΦΕΣΣΑΣ: Κύριε πρόεδρε, δημοσιεύσαμε διάφορες μελέτες του ΣΕΒ, αυτό το εβδομαδιαίο ή… έχει γίνει δεκαπενθήμερο δελτίο. Έχει μετρήσει την αισιοδοξία με την οποία οι καταναλωτές αλλά και οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν το μέλλον και βρισκόμαστε σε πορεία 2000, όταν μπαίναμε στο ευρώ ή όταν ήμασταν στην κορυφή της ευεξίας του 2007. Οπότε το θέμα του αισθήματος των καταναλωτών και των εργαζομένων ότι οι προοπτικές είναι καλύτερες δεν τίθεται σε αμφιβολία. Απλώς πρέπει να επαληθευθούν οι προσδοκίες και οι ελπίδες τους.
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Ναι, εδώ υπάρχει και ένας κίνδυνος, όμως. Δεν θα γυρίσουμε πίσω, ούτε στο 2000, ούτε στο 2007.
Θ. ΦΕΣΣΑΣ: Σαφώς. Εγώ το λέω το αίσθημα…
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Το λέω, το λέω διότι το χειρότερο το οποίο μπορεί να μας συμβεί είναι να αισθανθούμε ότι μπορούμε να επαναλάβουμε τα σφάλματα του παρελθόντος. Δεν θέλουμε μια ανάπτυξη που να στηρίζεται περισσότερο από όσο πρέπει στην κατανάλωση. Προφανώς η κατανάλωση είναι πολύ μεγάλο κομμάτι του ΑΕΠ αλλά θέλουμε σταδιακά να μικρύνει.
Η αισιοδοξία πρέπει να μεταφράζεται πρωτίστως σε επενδύσεις. Και οι επενδύσεις είναι δουλειά της επιχειρηματικής κοινότητας πρωτίστως να τις κάνει. Υπάρχει το σκέλος των δημόσιων επενδύσεων αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποκαταστήσει τις ιδιωτικές επενδύσεις.
Εμείς θα δώσουμε και δίνουμε τα απαραίτητα εργαλεία τα οποία μπορούμε, αλλά τελικά η απόφαση μιας μικρής επιχείρησης να προσλάβει έναν άνθρωπο ακόμα, μιας άλλης επιχείρησης να κάνει μια επένδυση των 2.000.000, μιας μεγάλης επιχείρησης να χτυπήσει μια γραμμή παραγωγής, να κάνει μια επένδυση δεκάδων εκατομμυρίων, αυτή είναι μια απόφαση η οποία είναι τελικά επιχειρηματική απόφαση και εκεί αποδίδω πολύ μεγάλη σημασία στο κομμάτι της αισιοδοξίας.
Διότι έχουμε πλέον μια πάρα πολύ καθαρή εικόνα του τι πήγε λάθος τα χρόνια πριν από την κρίση, γιατί φτάσαμε στην κρίση. Δεν νομίζω ότι χρειάζεται να αναλώσουμε πολύ φαιά ουσία. Έχουν ειπωθεί όλα για το τι δεν κάναμε καλά και ξέρουμε πολύ καλά ποια είναι τα λάθη τα οποία πρέπει να αποφύγουμε.
Θ. ΦΕΣΣΑΣ: Πάντως το ότι πρέπει οι επιχειρήσεις να μεγαλώσουν, πρέπει να δημιουργηθούν συστήματα συνεργασίας και τα λοιπά, το λέμε για χρόνια.
Εκείνο που μπορεί να κάνει η Πολιτεία είναι να δημιουργήσει ένα περιβάλλον που να είναι φιλικό στη μισθωτή εργασία, με άλλα λόγια να πέσει το κόστος της μισθωτής εργασίας, να δημιουργήσει αντικίνητρα για την φοροδιαφυγή, είτε με χαμηλότερους φόρους, είτε με πιο αυστηρά συστήματα ηλεκτρονικών συναλλαγών και τα λοιπά, και να μπορέσει να διασταυρώσει στοιχεία τα οποία να αποτρέψουν τις μικρότερες επιχειρήσεις να φοροδιαφεύγουν, γιατί στις μεγάλες επιχειρήσεις, από όσο μπορώ να σας πω σαν ΣΕΒ και από ότι φαίνεται εκ των πραγμάτων, η φοροδιαφυγή, η φοροαποφυγή είναι πρακτικά δύσκολη.
Θέλω, όμως, να μου πείτε, αυτή την πρόταση του ΣΕΒ, γιατί ο υφυπουργός και ο υπουργός Ανάπτυξης άρχισαν να μας προετοιμάζουν από το πρωί, έχει ο Πρωθυπουργός κάτι να σας πει, κάτι έχει υπ’ όψιν του. Εμείς εδώ το ξέρουμε αλλά δεν σας το λέμε.
Αυτή, λοιπόν, φαντάζομαι, η ανταπόκριση σας όσον αφορά μια πρόταση για συνεργασία τριμερή, δηλαδή, της επιχειρηματικής κοινότητας, της ακαδημαϊκής κοινότητας, ερευνητικής, και της Πολιτείας, που…
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Εμείς θα φτιάξουμε ένα… Συμβούλιο βιομηχανίας. Βιομηχανίας εν τη ευρεία έννοια. Όχι μόνο για το κομμάτι του ψηφιακού μετασχηματισμού. Το θεωρούμε απολύτως απαραίτητο για να αντιμετωπίσουμε μια σειρά από ειδικά προβλήματα πολλά από τα οποία έρχονται από το παρελθόν.
Μιλάμε για το 4.0 αλλά εδώ καλούμαστε κάθε μέρα να αντιμετωπίσουμε προβλήματα τα οποία έρχονται από τον 20ο αιώνα. Προβλήματα χωροθέτησης, χρήσεων γης, ζητήματα που έχουν να κάνουν, μεγάλο κομμάτι το οποίο έχει να κάνει με το κόστος της ενέργειας.
Άρα, θα φτιάξουμε ένα Εθνικό Συμβούλιο Βιομηχανίας. ‘Οπως ξέρετε, έχουμε ήδη φτιάξει μία Εθνική Επιτροπή για την αναπτυξιακή μας στρατηγική για την επόμενη δεκαετία αλλά χρειαζόμαστε ένα εργαλείο συζήτησης πολιτείας, κοινωνικών εταίρων, για τα ζητήματα της βιομηχανίας, το οποίο θα εξειδικεύσει τη στρατηγική μας για τα τρέχοντα προβλήματα της καθημερινότητας τα οποία αντιμετωπίζουμε και τα οποία δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε.
Αλλά και για το μέλλον και κυρίως για το πώς, για αυτό και είναι εδώ πέρα και όλοι οι συναρμόδιοι υπουργοί οι οποίοι θα χειριστούν και τον σχεδιασμό του επόμενου, να το πω απλά, του επόμενου ΕΣΠΑ της επόμενης προγραμματικής περιόδου που ξέρουμε ότι ένα μεγάλο κομμάτι των πόρων θα κατευθυνθεί σε ζητήματα που έχουν να κάνουν με τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Και εκεί ο μετασχηματισμός των επιχειρήσεων, ειδικά των παραγωγικών επιχειρήσεων, θα κληθεί να διεκδικήσει ένα σημαντικό κομμάτι πόρων.
Θ. ΦΕΣΣΑΣ: Μπορείτε να είστε λίγο πιο συγκεκριμένος; Πώς το σκέφτεστε αυτό το συμβούλιο; Γιατί έχουμε θέσει, είμαι παλιός, ξέρετε, πάρα πολύ παλιός και έχω μετέχει σε πάρα πολλά τέτοια συμβούλια όπου το πρακτικό αποτέλεσμα, λυπάμαι που το λέω, αλλά ήταν από ισχνό μέχρι αρνητικό. Δηλαδή λέει ο καθένας που μετέχει εκεί και έχει μισό δράμι σοβαρότητος ότι δεν ξαναπώ γιατί κάνουμε φιλολογικές συζητήσεις χωρίς αποτέλεσμα.
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Θεωρούμε ότι δεν ανήκουμε σε αυτή την κατηγορία. Και να σας πω και κάτι. Είμαστε μια κυβέρνηση πολύ ανοιχτή στο να συζητάμε και στο να παίρνουμε τη γνώμη όλων των εμπλεκόμενων.
Έχω υπόψη μου πολύ σύντομα με βάση το υλικό το οποίο έχετε ήδη ετοιμάσει και επεξεργαστεί να καταλήξουμε σε ένα συγκεκριμένο οδικό χάρτη με συγκεκριμένα πράγματα τα οποία περιμένετε από εμάς. Ένα μεγάλο κομμάτι είναι κανονιστικό. Ένα δεύτερο κομμάτι είναι χρηματοδοτικό. Ένα τρίτο και για μένα ίσως και το πιο ενδιαφέρον, ίσως το πιο δύσκολο, έχει να κάνει με ζητήματα που έχουν να κάνουν με το ανθρώπινο δυναμικό. Με συγκεκριμένους στόχους, ορόσημα και ένα σχεδιάγραμμα υλοποίησης.
Όπως ξέρετε, έχουμε δεχτεί αρκετή κριτική για το γεγονός ότι προσπαθούμε να εισάγουμε εργαλεία project management στην οργάνωση της Κυβέρνησης. Εγώ το εκλαμβάνω ως κομπλιμέντο αυτό. Δεν θεωρώ ότι κάνουμε κάτι κακό. Εντύπωση μου κάνει πως δεν είχαμε τέτοια εργαλεία στο παρελθόν και πηγαίναμε λίγο στο περίπου.
Πιστεύω ότι στο ζήτημα αυτό δεν θα έχουμε καμία δυσκολία να καταλήξουμε σε μία σειρά από συγκεκριμένους στόχους τους οποίους θα τους βάλουμε κάτω και μετά θα σπεύσουμε να τους υλοποιήσουμε. Το ζήτημα εδώ είναι να γίνει η δουλειά και όχι να συζητάμε ατέρμονα.
Θ. ΦΕΣΣΑΣ: Άρα έχετε στρατηγική; Έχετε τρόπο οργάνωσης, παραδοτέα, χρονοδιαγράμματα και στόχους, φαντάζομαι, θα αποκτήσουμε, όχι ότι το έχουμε τώρα. Γιατί έχουμε κάνει μία προεργασία, την έχετε δει. Θεωρούμε ότι τα χαλαρά σχήματα, δεν πάμε να πάρουμε κάποιο ρόλο, δεν μας ενδιαφέρει ο ρόλος, εμείς είμαστε σύμβουλοι της πολιτείας και θεωρούμαστε ότι είμαστε καλοί σύμβουλοι της πολιτείας.
Δουλεύουμε για να προαχθεί η ελληνική οικονομία και σαφώς να ωφεληθούν οι επιχειρήσεις – μέλη μας αλλά θεωρούμε ότι αυτό γίνεται με όρους διάφανους, με ανοιχτό επάνω στο τραπέζι όλη τη διαδικασία και τη στόχευση.
Και εκείνο που βλέπουμε είναι ότι Ελλάδα μένει πίσω, οι επιχειρήσεις μας δρουν σε ένα περιβάλλον το οποίο έχει διαστάσεις λάσπης, δεν μπορεί να ξελασπώνουν και να πάνε προς τα έξω. Οπότε θέλουμε να πιστεύουμε ότι εάν αποκτήσουμε ένα συγκεκριμένο road map, θα μπορέσουμε να βοηθήσουμε πάρα πολύ την Κυβέρνηση σαν ΣΕΒ. Και προφανώς η κάθε επιχείρηση – μέλος του ΣΕΒ με το δικό της τρόπο.
Ήδη στη σημερινή ημερίδα αναλύθηκαν διάφορα επιχειρηματικά μοντέλα που βλέπουμε ότι είναι πάρα πολύ πετυχημένα. Οι επιχειρήσεις μεγαλώνουν, εξάγουν και δημιουργούν και θέσεις εργασίας και πλούτο για τη χώρα και φόρους για την πολιτεία που είναι το ζητούμενο για να υπάρξει κοινωνική..
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Θέλουμε κερδοφόρες επιχειρήσεις. Ζημιογόνες επιχειρήσεις αφενός δεν είναι μακροχρόνια βιώσιμες αλλά και δεν εισπράττει η πολιτεία έσοδα από τις επιχειρήσεις οι οποίες είναι ζημιογόνες.
Η επιχείρηση έχει ως σκοπό το κέρδος αλλά δεν μπορώ να μην επισημάνω μιας και μιλάω σε εκδήλωση του ΣΕΒ και χαίρομαι διότι έχετε ανοίξει αυτή τη συζήτηση και υπάρχει μια ευρύτερη συζήτηση πια στην παγκόσμια επιχειρηματική κοινότητα των μεγάλων επιχειρήσεων, για την ευθύνη της επιχείρησης απέναντι στην κοινωνία.
Η ευθύνη της επιχείρησης. Εμείς όταν πηγαίναμε πανεπιστήμιο και μαθαίναμε οικονομικά γνωρίζαμε ότι η επιχείρηση έχει ένα σκοπό και αυτός είναι να μεγιστοποιήσει την αξία του μετόχου. Αυτό στο σημερινό κόσμο δεν υφίσταται πια. Η επιχείρηση έχει ευρύτερες ευθύνες απέναντι στο κοινωνικό σύνολο που πηγαίνουν πέρα, πάνω και πέρα από την κλασική λογική της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.
Και στο ζήτημα αυτό ειδικά σε θέματα που έχουν να κάνουν με την προστασία του περιβάλλοντος, το πώς οι επιχειρήσεις συνεισφέρουν με τον τρόπο τους σε μια συνολική προσπάθεια ανόρθωσης της χώρας και αυτό είναι ένα αντικείμενο που πρέπει να κοιταχτούν καλά και οι επιχειρήσεις, ειδικά οι μεγάλες επιχειρήσεις, στον καθρέφτη. Να δουν τι μπορούν και τι θεωρούν ότι έχουν ευθύνη να κάνουν.
Και αν χρειάζονται πρόσθετα φορολογικά κίνητρα ειδικά για ζητήματα δωρεών, εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, ήδη εμείς ετοιμάζουμε ένα νομοθετικό πλαίσιο το οποίο και φορολογικά θα δώσει περισσότερα κίνητρα στις επιχειρήσεις τις κερδοφόρες να μπορούν να επιστρέψουν στο κοινωνικό σύνολο ένα κομμάτι της αξίας που υπό άλλες συνθήκες ή σε άλλους καιρούς ενδεχομένως θα κρατούσαν οι μέτοχοι.
Θ. ΦΕΣΣΑΣ: Την τελευταία δεκαετία οι επιχειρήσεις μέλη μας και η διοίκηση του ΣΕΒ έχει πει ότι δεν είναι προτεραιότητα μόνο η ικανοποίηση των μετόχων. Είναι η ικανοποίηση των εργαζομένων γιατί μια επιχείρηση είναι τόσο καλή όσο πιο ευχαριστημένοι είναι οι εργαζόμενοί της και πιο κινητοποιημένοι.
Και αυτό έρχεται λιγάκι σαν παράπονο και παράκληση προς τα εσάς όταν ένας εργαζόμενος σε μια επιχείρηση, κοστίζει στην επιχείρηση 100 φτάνει να παίρνει 50, 45, 55 αλλά δυστυχώς η επιχείρηση δεν μπορεί να τον αμείψει και έτσι γίνεται και μη ανταγωνιστική, επιβαρύνει και την επιχείρηση επιβαρύνει και τον εργαζόμενο.
Σαφώς το περιβάλλον είναι πρώτιστη προτεραιότητα πλέον για τις επιχειρήσεις και γενικότερα και η κοινωνία μας. Γιατί εάν παραδείγματος χάρη είμαστε σε ένα γεωπολιτικό, σε μια γειτονιά η οποία απειλείται ή σε μια γειτονιά όπου η πατρίδα έχει μεγάλο ρίσκο στο να βρεθεί σε κίνδυνο, τότε για τι επιχειρήσεις συζητάμε;
Άρα προσπαθούμε και εθνικά να βοηθήσουμε όσο γίνεται στην προσπάθεια της πολιτείας να μείνει η Ελλάδα σε μια θέση πλεονεκτική. Γιατί η Ελλάδα είναι μια χώρα πλεονεκτική. Έχει απίθανο τρόπο ζωής, απίθανο καιρό, πολύ καταρτισμένους και ευσυνείδητος εργαζόμενους, περιβάλλον και υποδομές, βρίσκεται στο ευρώ, έχει δημιουργήσει τα τελευταία χρόνια σαφείς υποδομές, δημοκρατικό πολίτευμα.
Δηλαδή η Ελλάδα δεν έχει τίποτα να ζηλέψει και το βλέπουμε τώρα που έρχονται ξένοι υποψήφιοι επενδυτές και κοιτάνε που μπορούν να επενδύσουν. Απλώς υπάρχουν διάφορα τέτοια θέματα κόστος εργασίας, δικαιοσύνη και άλλα που τα ξέρετε.
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Το πρόβλημα της Ελλάδος ήταν πρωτίστως πολιτικό πρόβλημα. Αν φύγει το πολιτικό ρίσκο από την εξίσωση που πιστεύω ότι ως ρίσκο έχει φύγει και αντιμετωπιστούν μια σειρά από συγκεκριμένα εμπόδια δεν υπάρχει κανείς λόγος γιατί η Ελλάδα δεν μπορεί να απογειωθεί.
Αν θυμάμαι καλά κάποια στιγμή, ένα από τα συνθήματα τα οποία είχατε χρησιμοποιήσει είναι ότι να γίνει η Ελλάδα ένας καλύτερος τόπος για να ζει κανείς, να εργάζεται, να επισκέπτεται αν θυμάμαι καλά. Αυτό έχει πολύ μεγάλη αξία. Αυτό έχουμε, σε έναν κόσμο που μπορεί κανείς με την τεχνολογία να ζει, να εργάζεται από οπουδήποτε. Αυτό το οποίο αποκαλούμε στενά ίσως οριζόμενο ποιότητα ζωής, έχει τεράστια σημασία και είναι ένα τεράστιο συγκριτικό πλεονέκτημα για τη χώρα μας είτε μιλάμε για ανθρώπους οι οποίοι θα έρθουν να περνάνε τον κρύο και σκοτεινό χειμώνα της βόρειας Ευρώπης στην Ελλάδα, γιατί τους θέλουμε τον χειμώνα. Δεν τους θέλουμε τόσο πολύ, τους θέλουμε όλο τον χρόνο αλλά τους θέλουμε περισσότερο τον χειμώνα και λιγότερο το καλοκαίρι για να μπορέσουμε να εξισορροπήσουμε λίγο την κυκλικότητα του προϊόντος μας. Είτε συζητάμε για επιχειρήσεις που θα κάνουν ένα κομμάτι της δουλειάς τους στην Ελλάδα, και όταν λέω στην Ελλάδα δεν αναφέρομαι αναγκαστικά στην Αθήνα.
Αυτό που βλέπω με πολύ ενδιαφέρον είναι πως επιχειρήσεις πια, αναζητώντας ταλέντο πηγαίνουν στην ελληνική περιφέρεια, ειδικά σε πόλεις που έχουν καλά πανεπιστήμια, περιφερειακές, με σκοπό να δημιουργήσουν εκεί δομές και να πατήσουν πάνω στο ανθρώπινο δυναμικό μας.
Τα μεγάλα μας πλεονεκτήματα παραμένουν το ότι μας χάρισε η φύση και το ανθρώπινο δυναμικό μας. Ένας λαός φιλότιμος, μια νέα γενιά με καταπληκτικές δυνατότητες που διψά να δουλέψει σκληρά και να διακριθεί. Και πάνω σε αυτά τα δυο πρέπει να πατήσουμε. Αλλά και αυτό θα τονώσει και την περιφερειακή ανάπτυξη.
Για να μην, ένα καλό με την βιομηχανία είναι ότι εκ των πραγμάτων όλες οι επενδύσεις δεν γίνονται στην, δεν γίνονται στο κέντρο. Πολλές γίνονται στην βόρειο Ελλάδα, πολλές γίνονται πάνω σε, σε δίκτυα μεταφοράς προϊόντων. Άρα έχει και αυτή την διάσταση, της αποκέντρωσης.
Θ. ΦΕΣΣΑΣ: Εγώ είμαι αισιόδοξος ότι αν η Ελλάδα προσελκύσει επενδύσεις τα παιδιά μας που είναι έξω και με χαμηλότερες ακόμη αμοιβές θα επιστρέψουν πίσω και θα έχουμε μια πρόσθετη γνώση και πρόσθετες εμπειρίες, τις οποίες μπορούμε να αξιοποιήσουμε για την ανάπτυξη.
Αλλά ο σκοπός δεν είναι μόνο να φέρουμε τους Έλληνες επιστήμονες που ζουν στο εξωτερικό. Μπορούν και ξένοι να εγκατασταθούν εδώ αν προσελκύσουμε ξένες επενδύσεις. Οπότε, αν έχουμε αυτό σαν τίτλο, η Ελλάδα φιλική προς τις επενδύσεις και δούμε τι εμποδίζει αυτή την στιγμή τις επενδύσεις, είμαι σίγουρος ότι θα έρθουν, θα αρχίσουν να έρχονται. Γιατί κοιτώντας το τελείως επιχειρηματικά, η απόδοση μιας επένδυσης στην Ελλάδα μπορεί να γίνει πολύ πιο ενδιαφέρουσα μιας επένδυσης σε άλλες χώρες της περιοχής μας.
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Ναι, αυτό είναι ακριβές. Και όσο μειώνεται το πολιτικό ρίσκο, τόσο οι προσδοκίες της επένδυσης μειώνονται και από τον επενδυτή. Δηλαδή, κάποιος παλιά έλεγε, για να έρθω να επενδύσω στην Ελλάδα με τα τόσα προβλήματα ζητώ μια απόδοση πολύ υψηλή. Λογικό είναι. Διότι ενσωμάτωνε το πολιτικό ρίσκο στις προσδοκίες του.
Τώρα δεν είμαστε και σε αυτήν την κατηγορία. Αλλά είμαστε χώρα στην οποία οι αξίες της είναι ακόμα χαμηλές, η αγορά των ακινήτων έχει πάρα πολύ μεγάλο ενδιαφέρον να δει κανείς πως μπορεί να αναπτυχθεί με τρόπο βιώσιμο αλλά με αύξηση της αξίας της ακίνητης περιουσίας.
Και θέλω να τονίσω, έδειξα χθες ένα γράφημα στην Βουλή για τις τάσεις της αγοράς ακινήτων. Οι τάσεις αυτές, άμα δει κανείς τι έγινε στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην Ισπανία, στην Πορτογαλία, είναι μακροχρόνιες τάσεις. Οι κύκλοι της αγοράς ακινήτων δεν έχουν την μεταβλητότητα που μπορεί να έχει το χρηματιστήριο. Και έχει πολύ μεγάλη σημασία για εμάς αυτή η αγορά σε όλες τις εκφάνσεις. Και βέβαια είναι μια αγορά η οποία στηρίζει, σε μεγάλο βαθμό, έναν σημαντικό κλάδο της εγχώριας βιομηχανίας που παράγει υλικά τα οποία χρησιμοποιούνται και θα παράγει, και πρέπει να παράγει ακόμα πιο καινοτόμα υλικά, διότι πια η κατασκευή αλλάζει η ίδια για να γίνει πιο φιλική προς το περιβάλλον.
Το κομμάτι των παρεμβάσεων στο κτιριακό μας απόθεμα το οποίο είναι τελείως απαρχαιωμένο, αποτελεί ίσως τον καλύτερο τρόπο για να αντιμετωπίσουμε σήμερα την κλιματική αλλαγή και να μειώσουμε την κατανάλωση ενέργειας και να μειώσουμε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Άρα και εκεί παρουσιάζονται πολύ σημαντικές ευκαιρίες.
Θ. ΦΕΣΣΑΣ: Άρα να κλείσουμε με μια αισιόδοξη νότα; Θα στηρίξετε το… φόρουμ; Θα βάλουμε όλοι μαζί ότι δύναμη έχουμε να δημιουργήσουμε τη νέα Ελλάδα η οποία θα βασίζεται στην τεχνολογία, θα βασίζεται στην ανάπτυξη δεξιοτήτων, θα βασίζεται σε ένα νέο περιβάλλον το οποίο δεν θα είναι η οικοδομή και ο τουρισμός αλλά θα είναι η προοπτική που χρειάζεται πραγματικά η πατρίδα για να ισορροπήσει.
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Μα και αυτοί οι κλάδοι πρέπει να το δούνε μέσα το πνεύμα της καινοτομίας.
Θ. ΦΕΣΣΑΣ: Βεβαιότατα. Θα δώσουν, θα δώσουν τα θεμέλια αλλά θα πρέπει να χτίσουμε το ρετιρέ με άλλα υλικά.
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Έχω πάντα μια ανησυχία όταν σε μια εκδήλωση στην οποία μιλάω,, βλέπω πολλούς υπουργούς να παρευρίσκονται. Αλλά εν προκειμένω νομίζω ότι άξιζε τον κόπο, διότι σηματοδοτεί και την απόλυτη προσήλωση της κυβέρνησης μας να στηρίξει τη νέα βιομηχανική επανάσταση, αυτό το οποίο αποκαλούμε βιομηχανία 4.0. Και πιστεύω πολύ σύντομα θα δείτε ότι αυτά τα οποία έχουμε ξεκινήσει να κάνουμε θα επιταχυνθούν, δεν έχουμε καμία πρόθεση να πατήσουμε φρένο στις μεταρρυθμίσεις. Όσο και εμείς μαθαίνουμε να λειτουργούμε καλύτερα μόνο πιο γρήγορα θα πάμε, όχι πιο αργά.
Θ. ΦΕΣΣΑΣ: Κύριε Πρωθυπουργέ, σας ευχαριστούμε όχι μόνο για την παρουσία σας εδώ αλλά για την τόλμη και την ευθύτητα με την οποία ανταποκρίνεστε στα καλέσματα του επιχειρηματικού κόσμου.
Και πιστέψτε μας, αυτά που λέμε είναι αυτονόητα και γίνονται όπως το έχετε πει πολλές φορές σε όλες τις προηγμένες χώρες του κόσμου. Νομίζω και η κοινωνία μας το έχει αντιληφθεί αυτό και για αυτό είμαι σίγουρος ότι στηρίζει τις προσπάθειες αυτές.
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Εγώ σας ευχαριστώ και να ευχηθώ καλές γιορτές, χρόνια πολλά και να έχουμε μια καλή χρονιά.
Θ. ΦΕΣΣΑΣ: Χρόνια πολλά.
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Υγεία σε εσάς και στις οικογένειές σας. Να είστε καλά.
Θ. ΦΕΣΣΑΣ: Ευχαριστούμε. Κοντά σε όλα τα άλλα έχουμε κάνει και έναν μικρό διαγωνισμό στο Hackathon και θέλουμε να βραβεύσουμε τρεις νεοφυείς επιχειρήσεις μεταξύ των 10 διαγωνιζομένων. Θα θέλαμε αν έχετε την καλοσύνη να καθίσετε να δούμε τα νέα παιδιά.
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Με μεγάλη χαρά.
Θ. ΦΕΣΣΑΣ: Ωραία, σας ευχαριστούμε.
