Αξίωμα
Ο Πρωθυπουργός είναι ο Πρόεδρος της Κυβέρνησης, ο οποίος διασφαλίζει την ενότητα της Κυβέρνησης και κατευθύνει τις ενέργειές της, καθώς και των δημόσιων υπηρεσιών, για την εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής μέσα στο πλαίσιο του Συντάγματος και των νόμων. Ως επικεφαλής της Κυβέρνησης, ασκεί εκτελεστική εξουσία, προσδιορίζοντας επακριβώς την κυβερνητική πολιτική στο πλαίσιο των αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου και συντονίζει την εφαρμογή της.
Αρμοδιότητες
Ο Πρωθυπουργός ηγείται της Κυβέρνησης και προεδρεύει του Υπουργικού Συμβουλίου καθώς και ειδικευμένων συλλογικών κυβερνητικών οργάνων, όπως μεταξύ άλλων το Κυβερνητικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής και Άμυνας (ΚΥΣΕΑ).
Ο Πρωθυπουργός προτείνει τον διορισμό και την παύση των μελών της Κυβέρνησης και των Υφυπουργών, από κοινού με τους οποίους ασκεί την εξωτερική, την αμυντική, την οικονομική, την κοινωνική και την εσωτερική πολιτική της χώρας. Με απόφασή του αναθέτει την άσκηση αρμοδιοτήτων στους Υπουργούς άνευ χαρτοφυλακίου (Επικρατείας) και στους αναπληρωτές Υπουργούς. Με κοινή απόφαση με τον οικείο Υπουργό αναθέτει την άσκηση αρμοδιοτήτων στους Υφυπουργούς. Επιπλέον, επιβλέπει και αξιολογεί το έργο των μελών της Κυβέρνησης και εποπτεύει την εφαρμογή των νόμων από τις υπηρεσίες του δημόσιου τομέα και τη λειτουργία τους προς το συμφέρον του κράτους και των πολιτών.
Ο Πρωθυπουργός δύναται να εισηγείται την ψήφιση σχεδίων νόμου στη Βουλή των Ελλήνων και να ζητάει την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης.
Ο Πρωθυπουργός εκπροσωπεί την Κυβέρνηση στο εξωτερικό, σε επαφές με ηγέτες και διπλωμάτες άλλων κρατών, σε διεθνείς οργανισμούς, καθώς και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, τη σύνοδο των ηγετών των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Διορισμός
Στο αξίωμα του Πρωθυπουργού διορίζεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ο/η αρχηγός του κόμματος που συγκεντρώνει την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών ή αυτός/-ή που ορίζεται από συμμαχία κοινοβουλευτικών κομμάτων με διαμορφωμένη πλειοψηφία στη Βουλή των Ελλήνων.
Αν κανένα κόμμα δεν συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία, τότε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον/στην αρχηγό του κόμματος που κατέχει τη σχετική πλειοψηφία. Αν αυτός/-ή δεν κατορθώσει να συγκεντρώσει την απαιτούμενη απόλυτη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος, και -εφόσον και αυτή δεν τελεσφορήσει-, στη συνέχεια, στον αρχηγό του τρίτου κόμματος. Κάθε εντολή έχει ισχύ για τρεις ημέρες.
Αν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, τότε όλοι οι αρχηγοί των κοινοβουλευτικών κομμάτων καλούνται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας προκειμένου να εξαντληθεί κάθε δυνατότητα σχηματισμού οικουμενικής κυβέρνησης.
Αν και αυτή η διαδικασία δεν εξασφαλίσει τον σχηματισμό κυβέρνησης, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επιδιώκει τον σχηματισμό εκλογικής κυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Βουλής και σε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει τον σχηματισμό εκλογικής κυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, σε έναν από τους Προέδρους των Ανωτάτων Δικαστηρίων, με αποστολή να οδηγήσει τη χώρα στη διεξαγωγή νέων βουλευτικών εκλογών .
